พระอาจารย์นาวี ปิยทัสสี ประธานสงฆ์
วัดถ้ำดอยโตน มีการจัดหลักสูตรอบรมวิปัสสนากรรมฐาน (Vipassana Meditation Course I) เป็นคอร์ส ณ ศูนย์ปฏิบัติธรรมวัดถ้ำดอยโตน เป็นประจำทุกๆ เดือนอย่างต่อเนื่อง ตลอดทั้งปี
เหตุผลในการจัดตั้งวัด
เนื่องจากสภาพของหมู่บ้าน หมู่ที่ ๕ บ้านแม่สะป๊อก ต.แม่วิน อ.แม่วาง จ.เชียงใหม่ ก่อนที่จะสร้างวัดถ้ำขึ้นมานั้น เดิมทีมีสถานที่บำเพ็ญกุศลของชาวบ้านอยู่ก่อนแล้ว เป็นลักษณะของอาศรม หรือที่พักสงฆ์ที่หน่วยงานของพระธรรมจาริกได้สร้างไว้ เมื่อสภาพของหมู่บ้านพัฒนาขึ้นมาถึงจุดหนึ่ง หน่วยงานพระธรรมจาริกได้ย้ายออกไปยังถิ่นที่กันดารกว่า สภาพของที่พักสงฆ์จึงตกเป็นสภาพอาศรมร้างไม่มีพระอยู่ประจำเป็นที่แน่นอน เป็นเพียงที่พักอาศัยของพระธุดงค์ที่จาริกผ่านไปมา และที่สำคัญก็คือที่พักสงฆ์ ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนไม่มีเอกสารสิทธิ์ใดๆ จึงไม่สามารถสร้างวัดที่ถูกต้องตามกฎกระทรวงได้ ชาวบ้านจึงต้องหาสถานที่ใหม่ที่มีเอกสารสิทธิ์ในการสร้างวัด ซึ่งก็คือที่ดินที่ตั้งของวัดถ้ำดอยโตนในปัจจุบัน
ผู้นำในการจัดตั้งวัด
เมื่อกลางปี พ.ศ.๒๕๒๘ พระอาจารย์ปิยทัสสี ได้จาริกธุดงค์ผ่านมา ศรัทธาชาวบ้านได้นิมนต์ให้ท่านโปรดเมตตาจำพรรษา ณ ที่พักสงฆ์ท้ายหมู่บ้าน และกลางพรรษานั้นเองที่พระคุณท่านได้ปรึกษาชาวบ้านว่า พวกเราน่าจะเสาะหาสถานที่ที่สัปปายะกว่านี้ สำหรับการสร้างวัดใหม่ ในรูปแบบที่เป็นศูนย์ของการศึกษาและปฏิบัติธรรม
ชาวบ้านจึงนำท่านไปสำรวจสภาพของถ้ำดอยโตน สภาพถ้ำเป็นถ้ำใหญ่ ๒ ชั้น ลักษณะเป็นกึ่งถ้ำกึ่งเพิงผา (ผาเงิบ) ภายในถ้ำมีอากาศเย็นเคลื่อนออกจากถ้ำชั้นในมายังถ้ำชั้นนอกตลอดเวลา ไม่อับชื้นเหมือนลักษณะถ้ำทั่วไป และลักษณะเด่นที่สุดคือบริเวณที่ราบทุ่งนาหน้าถ้ำ ซึ่งกว้างถึง ๑๑ ไร่ มีเอกสารสิทธิ์พร้อม (นส. ๓) ทุกอย่าง เป็นที่พอใจของท่านอาจารย์ปิยทัสสีมาก และท่านก็บอกชาวบ้านว่าจะนำเรื่องการสร้างวัดใหม่นี้ไปปรึกษากับคณะสงฆ์อำเภอสันป่าตอง (สมัยนั้นยังไม่แยกอำเภอแม่วาง)
พระเดชพระคุณท่านอาจารย์พระครูขันตยาภรณ์ ซึ่งดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอสันป่าตองในยุคนั้น ท่านเมตตารับเรื่องปรึกษา พร้อมทั้งเมตตารับเป็นองค์ประธานฝ่ายสงฆ์ในนามคณะสงฆ์อำเภอสันป่าตองทุกวัด ท่านเจ้าคณะอำเภอสันป่าตองในยุคนั้น ได้ยกเรื่องการสร้างวัดใหม่เข้าในโครงการ “วัดแผ่นดินธรรม แผ่นดินทอง” ของคณะสงฆ์และประชาชนในเขตอำเภอสันป่าตอง จ.เชียงใหม่ เพื่อเทิดพระเกียรติแด่องค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ซึ่งจะมีพระชนมายุครบ ๖๐ ชันษาในปี พ.ศ. ๒๕๓๐
ร.ต.ท.ทวี-คุณนายคำปุ๋ย เชมนะสิริ เจ้าของที่ดินที่นาหน้าถ้ำ มีจิตศรัทธาแรงกล้าน้อมถวายที่ดินผืนนี้แด่คณะสงฆ์อำเภอสันป่าตอง เพื่อร่วมสร้างวัดร่วมเทิดพระเกียรติในหลวง ในนามคณะสงฆ์และชาวพุทธทุกท่านขอแสดงความยินดีและร่วมอนุโมทนาในกุศลบารมีทานอันยิ่งนี้
